فن پشت بامی

استفاده از فن پشت بامی به خصوص در خانه‌هایی متداول است که دارای یک اتاق زیر شیروانی هستند. دمای داخل این اتاق‌ها، با توجه به مسائلی که بیشتر توضیح داده شده بود، بسیار بالا می‌رود همیشه محیط آنها کاملاً داغ است. یک دستگاه فن پشت بامی قادر است حجم زیادی از هوا را بخش فوقانی ساختمان خارج کرده امکان فعالیت بهتر و موثرتر از سایر تجهیزات سرمایشی را فراهم آورد.

پیش از شروع بحث در مورد فن پشت بامی، باید این نکته را به عنوان یک قانون فیزیکی در نظر داشته باشیم که هوای گرم تمایل دارد به سمت بالا حرکت کند و هوای سرد نیز در بخش‌های پایینی باقی می‌ماند. به اصطلاح گفته می‌شود که هوای گرم سبک است و بالا می‌رود هوای سرد و سنگین است قادر به صعود نیست. ولی این موضوع چه ارتباطی با فن و یا هواکش پیدا می‌کند؟ اگرچه در ابتدا این ارتباط برای شما واضح نباشد، ولی این امر یکی از مهمترین نکات در زمینه انتخاب و به خصوص طراحی و نصب سیستم هواکش است. همین موضوع باعث شده تا نوع خاصی از هواکش با نام فن پشت بامی طراحی و ساخته شوند. این هواکش‌ها معمولاً در بخش سقف ساختمان نصب می‌شوند و بخش بیرونی آنها نیز در بالای پشت بام قرار می‌گیرد. بنابراین استفاده از یک فن پشت بامی می‌تواند به عنوان راهکاری مؤثر به کار گرفته شود. استفاده از این نوع هواکش می‌تواند صرفه جویی زیادی در هزینه‌های مرتبط با برق و انرژی شما داشته باشد و همچنین این که طول عمر وسایل و اسباب و اثاثیه ساختمان شما افزایش پیدا می‌کند. با این حال، مزایای استفاده از فن پشت بامی فراتر از مواردی هستند که اکنون بیان کردیم. در ادامه این مطلب به معرفی برخی از این مزایا خواهیم پرداخت.

فن پشت بامی از مدل های پرکاربرد فن است. فن پشت بامی برای استفاده های مختلفی بر روی سقف منازل و کارگاه های صنعتی و بیمارستانها نصب می شوند. معمولا فضای پشت بام بیشترین هوای تمیز و آزاد را در اختیار فن قرار می دهد و به همین جهت بیشتر مدل های فن امکان نصب بر روی پشت بام را دارند. در ادامه در خصوص انواع فن پشت بامی و مزایای آن ها بیشتر توضیح خواهیم داد.

فن پشت بامی یکی از پرکاربرد ترین مدل های فن است. نصب فن ها همواره یکی از مهم ترین و چالش برانگیز ترین قسمت کار است. فن های معمولی و کوچک می توانند در مکان های مختلفی نصب شوند اما مدل های صنعتی بزرگ با توجه به نوع ورودی و خروجی، محل نصب مشخصی دارند. بیشتر مدل های فن به دلیل وجود فضا و هوای بیشتر بر روی پشت بام ها نصب می شوند. فن پشت بامی می تواند در مصارف صنعتی، نیمه صنعتی و خانگی مورد استفاده قرار گیرد. در ادامه این متن به توضیح انواع مدل مختلف فن پشت بامی خواهیم پرداخت و در خصوص کاربرد ها و مزایا و معایب فن پشت بامی بیشتر صحبت خواهیم کرد.

انواع فن پشت بامی

تمامی مدل های فن موجود در بازار به نوعی می توانند به عنوان فن پشت بامی مورد استفاده قرار گیرند. به همین علت فن پشت بامی از نظر های مختلف دسته بندی شده اند که در زیر به برخی از آن ها اشاره خواهیم کرد.

انواع فن پشت بامی از نظر کاربرد

• فن پشت بامی خانگی. مدل های خانگی این فن ها بیشتر به مدل های سانتریفیوژ برای تهویه هوا محدود می شوند. فن های خانگی پشت بامی قدرت زیادی ندارند ولی می توانند به خوبی نیاز های تهویه هوای منازل را برآورده کنند. معمولا مصرف انرژی این مدل ها نیز در مقایسه با دیگر فن های موجود در بازار بسیار کمتر است.

• فن پشت بامی نیمه صنعتی. کارگاه های صنعتی کوچک و یا فروشگاه ها باید مدلی را انتخاب نمایند که از نظر توان تولیدی بین فن خانگی و صنعتی قرار داشته باشد. فن پشت بامی با نام فن نیمه صنعتی شناخته می شود و می تواند به خوبی نیاز های چنین مکان هایی را رفع کند. برخی مدل های آکسیال در کنار مدل های سانتریفیوژ فن های این رده را تشکیل می دهند.

• فن پشت بامی صنعتی. تنوع اصلی در فن پشت بامی صنعتی قرار دارد که با توجه به کاربرد ها و نیاز های صنایع مختلف مدل های متنوعی از انواع فن برای پشت بام ها طراحی شده اند. مدل های ضد آب و مخصوص فن های آکسیال در کنار انواع مدل های مختلف فن سانتریفیوژ برای نصب بر روی پشت بام کارگاه ها و کارخانه های صنعتی طراحی شده اند.

انواع فن پشت بامی از نظر نوع فن

• فن پشت بامی آکسیال. فن پشت بامی آکسیال از یک موتور و پروانه برای کار استفاده می کنند. در صورت استفاده از این مدل فن ها بر روی پشت بام باید حتما از پوشش های مناسب و ضد آب برای فن استفاده شود تا باران و گرد و غبار وارد فن نشوند. فن پشت بامی آکسیال بیشتر برای مکان هایی با نیاز به فشار هوای پایین و هوای نیمه پاکیزه استفاده می شود.

• فن پشت بامی سانتریفیوژ. مدل های سانتریفیوژ به شکل کلی می توانند در مقابل باران مقاوم باشند و نیازی به مدل های ضد آب ندارند. تمامی مدل های فن پشت بامی سانتریفیوژ نمی توانند به عنوان فن های تولید فشار بالا استفاده شوند و بیشترین کاربرد آن ها به عنوان مکنده و تهویه هوا خواهد بود. مدل اصلی استفاده شده در پشت بام فن سانتریفیوژ بکوارد است که از پروانه هایی با انحنای رو به بیرون بهره می برند.

کاربرد های فن پشت بامی

• سیستم تهویه خانگی

• سیستم تهویه و مکنده هوای فروشگاه ها و فضا های بزرگ همانند سالن ها و مراکز ورزشی تفریحی

• سیستم تهویه و تخلیه هوای کارخانه ها و کارگاه های صنعتی

• سیستم تهویه سردخانه و گلخانه ها

مزایای استفاده از فن پشت بامی

استفاده از مدل‌ها و دستگاه‌ های مختلف هواکش و یا همان تهویه هوا اگرچه در تمام طول سال ضروری است، ولی در طول ماه‌های گرم تابستان احتیاج بسیار بیشتری به آنها خواهید داشت. گرمی سقف ساختمان باعث می‌شود که در تمام ساختمان احساس گرما کنید و این‌که سیستم‌های تهویه هوا مانند کولر آن‌چنان که شایسته است نتوانند محیط را خنک کنند. استفاده از فن پشت بامی می‌توانند بخش چشمگیری از گرمای هوا را از ساختمان خارج کند. این دستگاه در واقع بستر را برای فعالیت و کارکرد سایر دستگاه ‌های تهویه هوا مانند کولرها آماده می‌سازد. کولرها اگرچه توانایی بسیار زیادی برای خنک کردن هوا دارند، ولی گرم بودن سقف ساختمان ‌ها باعث می‌شود تا آن ‌ها کار بسیار سختی داشته باشند و فشار زیادی به این دستگاه‌ها وارد شود. تجربه نشان داده است که کولرهای گازی و آبی در ساختمان‌هایی که مجهز به سیستم‌های هواکش سقفی هستند بسیار بهتر و پربازده‌تر کار می‌کنند. به عبارت دیگر، با استفاده از یک فن پشت بامی شما قادر خواهید بود تا بخشی از فشار را از دوش تجهیزات سرمایش خودرو خارج کنید. نتایج حاصل از یک مطالعه حاکی از آن است که اگر در یک روز هوای بیرون از ساختمان حدود ۲۷ درجه باشد، گرمای هوا در بخش شیروانی ساختمان ممکن است به ۶۰ درجه هم برسد! استفاده از یک هواکش سقفی می‌تواند دما را بیش از ۱۰ درجه کاهش دهد. این تغییر دما می‌تواند دمای کل ساختمان را حتی تا حدود ۳ درجه کاهش دهد.

• تمامی مدل های فن پشت بامی باید از استاندارد های لازم برای مقاومت در برابر باران و گرد و غبار بهره ببرند. به دلیل محل نصب و قرار گرفتن در معرض هوای آزاد پیروی از استاندارد ها کاملا ضروری به نظر می رسد. به همین علت قیمت تمام شده فن پشت بامی به همراه مقاومت در برابر آب محاسبه شده و لازم به پرداخت مبلغ بیشتری نخواهد بود.

• بهترین مکان برای نصب فن پشت بامی بر روی پشت بام است. فن پشت بامی برای کار نیاز به هوای تازه و زیاد دارد. بهترین مکانی که می توان به هوای تازه دست یافت در طبقه های بالا با فضای باز است که پشت بام این امکان را در اختیار شما قرار می دهد. تمامی مدل های فن نیز هوای داخل را به بیرون می کشند. بهترین حالت این است که، این هوا با اکسیژن کم و امکان آلودگی در یک فضای باز تخلیه شود تا هوا با قرار گرفتن در معرض هوای تازه به شکل طبیعی تصفیه شود.

• موتور های به کار رفته در تمامی مدل های فن پشت بامی از نظر مصرف انرژی در سطح مطلوبی قرار دارند و مصرف زیادی را به شما تحمیل نخواهند کرد. حتی مدل های صنعتی نیز از موتور هایی با بهره گیری از برق سه فاز استفاده می کنند که موجب می شود مصرف انرژی را کاهش دهند.

• فن های پشت بامی به شکل مستقیم بر روی سقف نصب می شوند و می توانند به شکل عمودی عمل تهویه و مکش هوا را انجام دهند. این حالت بهترین نوع مکش و تهویه هوا است. زیرا هوا از پایین به بالا مکش می شود و فضا به شکل کامل از هوای آلوده خالی شده و هوای تازه وارد فضا می شود. اگر در صورت امکان فن پشت بامی بدون کانال و به صورت مستقیم بر روی فضا نصب شود می توان انتظار عملکرد بسیار بهتری را از این فن داشت.

کاهش هزینه‌های تجهیزات سرمایشی

ازآنجایی‌که فن پشت بامی دمای ساختمان شما را کاهش می‌دهد، این دستگاه باعث می‌شود سایر تجهیزات سرمایشی منزل شما نیز کمتر کار کنند و فشار کمتری به آنها وارد شود. تنها کافی است تا دمای ساختمان خود را حدود ۳ الی ۴ درجه کاهش دهید تا هزینه‌های مرتبط با تجهیزات سرمایشی خانه شما تا حدود ۳۰ درصد کاهش پیدا کنند. علاوه بر این، سیستم‌های سرمایشی هر چه بیشتر کار کنند، استهلاک بیشتری پیدا می‌کند. بنابراین کولرهای گازی شما طول عمر بیشتری پیدا خواهند کرد و هزینه‌های مرتبط با تعمیر و یا استهلاک این دستگاه‌ها نیز کاهش پیدا خواهد کرد. با این حال اگر همچنان نگران مصرف برق و انرژی هستید، توصیه می‌کنیم تا یکی از مدل‌های مجهز به ترموستات را انتخاب و خریداری کنید. در این مدلها هواکش تنها در مواقع ضروری و موردنیاز شروع به فعالیت می‌کند و بنابراین میزان انرژی مصرفی توسط آنها کاهش پیدا خواهد کرد. اگر تمایل داشته باشید، می‌توانید در وهله اول کمی بیشتر هزینه کنید و یک دستگاه فن پشت بامی مجهز به صفحه‌های خورشیدی خریداری کنید تا خیالتان از بابت قبض‌های برق کاملاً راحت باشد. این خرید در واقع نوعی سرمایه‌گذاری برای شما تلقی خواهد شد، چرا که پس از گذشت چند ماه و یا چند سال تمام هزینه‌های مربوط به خرید و نصب هواکش سقفی را از طریق صرفه‌جویی انجام شده به دست خواهید آورد.

معایب استفاده از فن پشت بامی

• اصلی ترین مشکل برای استفاده از این فن ها در معرض قرار داشتن فن در فضای آزاد خواهد بود. فن به شکل دائمی در معرض شرایط سخت آب و هوایی خواهد بود و بدین ترتیب قطعا در گذر زمان فن دچار مشکل خواهد شد. هرقدر هم از جنس مناسب در ساخت قطعات استفاده شود، باز هم حضور دائمی در شرایط بد آب و هوایی به فن آسیب خواهد رساند.

• به دلیل پشتیبانی از استاندارد های مختلف مقاومت در برابر آب و گرد و غبار، تمامی مدل های فن پشت بامی از قیمت بالاتری در مقایسه با مدل های با توان مشابه برخوردارند. این قیمت زیاد برای صنایعی که از بودجه محدودی بهره می برند می تواند نکته منفی و غیرقابل چشم پوشی باشد.

• به دلیل نصب بر روی پشت بام، معمولا بررسی و تعمیر این دستگاه ها نیز سخت تر خواهد بود. به جز پشت بام هایی که دسترسی آسان و مستقیم دارند، دیگر پشت بام ها بررسی و بردن وسایل را بسیار سخت می کنند و به همین دلیل بررسی و سرویس دوره ای فن پشت بامی بسیار مشکل خواهد بود.

• این فن ها نمی توانند در تولید هوای پر فشار مشارکتی داشته باشند و فقط برای تهویه و تخلیه هوا مناسب هستند. این امر سبب می شود شما نیاز به تهیه فنی دیگر برای تولید هوای پرفشار داشته باشید که موجب افزایش هزینه و کاهش فضای خالی موجود در ساختمان می شود.

افزایش طول عمر سقف

یکی از جدی‌ترین آسیب‌هایی که به سقف و ساختمان‌ها وارد می‌شود، ناشی از گرما و رطوبت هوا است. این امر به خصوص در خانه‌ها مشهود است که در در مناطق گرم و مرطوب کشور قرار گرفته‌اند. خانه‌هایی که دارای یک اتاق زیر شیروانی هستند نیاز بسیار زیادی به این نوع هواکش خواهند داشت. گرما و رطوبت تمام ساختمان به سمت بالا حرکت می‌کند و در داخل این اتاق‌ها به دام می‌افتد و به مرور زمان مشکلات متعددی را ایجاد می‌کنند. استفاده از فن پشت بامی باعث می‌شود تا این رطوبت اضافی، پیش از آنکه بتواند آسیبی به ساختمان شما وارد کند، به سمت بیرون هدایت شود.

در ادامه برخی دیگر از مزایای استفاده از فن پشت بامی را به‌صورت خلاصه و تیتر وار بیان خواهیم کرد:

۱ - بهینه سازی مصرف انرژی. به صورتی‌که بخش‌های بالایی ساختمان نیز خنک نگاه داشته می‌شوند و هوای گرم آنها نمی‌تواند از سایر بخش‌های ساختمان وارد شوند.

۲- استفاده از هواکش پشت بامی باعث می‌شود تا سایر تجهیزات سرمایشی شما با فشار کمتری کار کنند. این امر باعث می‌شود تا هزینه‌های مرتبط با تعمیر، نگهداری و همچنین این هزینه‌های قبض‌های برق آنها کاهش پیدا کند.

۳- استفاده از هواکش مناسب باعث می‌شود تا تمامی بخش‌ها و اتاق‌های ساختمان شما دارای دمای یکسان همچنین متعادل باشند. بنابراین در تمامی اتاق‌های ساختمان خود احساس راحتی خواهید داشت.

۴- همان‌طور که در داخل متن نیز بیان شده بود، استفاده از یک فن پشت بامی باعث می‌شود تا سقف شما و همچنین تمامی وسایل قرار گرفته در داخل اتاق‌های زیرشیروانی و یا پشت بام آسیب کمتری ببینند.

۵- در پایان هم اینکه، استفاده از یک سیستم تهویه مناسب باعث می‌شود تا رطوبت هوا هیچ آسیبی به وسایل و اثاثیه شما وارد نسازد.